κομβολβουλίδες ή κονβολβουλίδες

(convolvulaceae). Οικογένεια δικοτυλήδονων φυτών της τάξης των σωληνανθών. Περιλαμβάνει περίπου 85 γένη θαμνωδών ή ποωδών φυτών, που χαρακτηρίζονται από λεπτούς, έρποντες ή αναρριχώμενους βλαστούς και απλά, ορισμένες φορές λοβωτά, κατ’ εναλλαγή φύλλα. Τα άνθη είναι ακτινόμορφα και σχεδόν πάντα δίοικα, ενώ έχουν πενταμερή ή τετραμερή κάλυκα και συμπέταλη, χοανοειδή στεφάνη, με πλατιά χείλη που εμφανίζουν τέσσερις ή περισσότερους λοβούς, περισσότερο ή λιγότερο εμφανείς. Οι στήμονες είναι πέντε και η ωοθήκη επιφυής, συνήθως δίχωρη, με μία ή δύο σπερμοβλάστες ανά χώρο. Ο καρπός είναι κάψα με πολυάριθμους σπόρους. Οι κ. περιλαμβάνουν περίπου 2.000 είδη, κυρίως τροπικά. Στην ευρωπαϊκή χλωρίδα συναντώνται αρκετά, μεταξύ των οποίων τα πιο κοινά είναι ο κορμόλβουλοςο αρουραίος (περιπλοκάδι) και η καλυστέγη η φρακτώδης (περικοκλάδα ή καμπανέλα). Το πρώτο φυτρώνει συνήθως σε χέρσους και καλλιεργημένους αγρούς κατά μήκος των δρόμων. Πρόκειται για φυτό που έρπει ή αναρριχάται· ανθίζει το καλοκαίρι, δίνοντας ρόδινα, λίγο αρωματικά άνθη, σαν καμπανέλες. Το δεύτερο συναντάται πιο συχνά στους φράκτες και στους δροσερούς θαμνότοπους, ενώ τα άνθη του είναι μεγάλες λευκές καμπανέλες. Στο γένος κομβόλβουλος καθώς και στα συγγενή γένη καλυστέγη, φαρμπίτες, κουαμοκλίτ και ιπομοία υπάγονται καλλωπιστικά είδη, γνωστά με τις ονομασίες θαλασσί, κόκκινο, μοβλευκό χωνάκι, τα οποία αναρριχώνται, καλύπτοντας τοίχους και πέργολες ή κρέμονται από ζαρντινιέρες που τοποθετούνται κάτω από το περβάζι των παραθύρων. Το είδος ιπομοία η μπατάτα, γνωστή στην Ελλάδα ως γλυκοπατάτα, παράγει χοντρούς κονδύλους που τρώγονται βρασμένοι. Η ιπομοία η πούργα δίνει ρίζες οι οποίες σε μορφή σκόνης αποτελούν –το γνωστό με την ονομασία γιαλάπα– δραστικό καθαρτικό. Στους κ. υπάγονται, επίσης, και οι κουσκούτες (είδη του γένους κουσκούτα), μικρά άφυλλα φυτά που παρασιτούν στους βλαστούς άλλων ποωδών φυτών.